یاد وخاطره شهدا و همرزمان عملیات بیت المقدس(آزادسازی خرمشهر)گرامی۱۳۶۱/۲/۱۰ ابتکار بزرگ حاج حسین خرازی در فتح خرمشهر

عملیات بیت المقدس
نقطه عطف فتوحات سرنوشت ساز جنگ
بیش از بیست ماه از آغاز جنگ تحمیلی استکبار علیه جمهوری نوپای اسلامی ایران می گذشت و شهر خرمشهر همچنان در چنگ نیروهای ارتش عرق قرار داشت . عملیات فتح المبین در منطقه غرب دزفول و شوش اخیرا به پایان رسیده و نتایج شگفت انگیز آن روح تازه ای را در کالبد رزمندگان اسلام دمیده بود . فرماندهان جنگ بر آن بودند تا فرصت ابتکار عمل و کشاندن جنگ به یک شکل فرسایشی و بلند مدت از دشمن گرفته شود ، به ویژه آنکه فصل گرمای طاقت فرسای جنوب کشور در راه بود .
عملیات پیروزمندانه فتح المبین که با آزاد سازی بخش گسترده ای از خاک خوزستان در شمال غرب این استان پایان پذیرفته بود ، راه را برای آزاد سازی مناطق خرمشهر ، شلمچه ، هویزه و بخش های دیگر هموار ساخته بود ، چرا که این منطقه وسیع بر خلاف منطقه عملیاتی فتح المبین فاقد عارضه و ناهمواری زمینی بود .
البته دشمن در غرب رودخانه کارون که در قلب خرمشهر جاری است ، استحکامات و موانع پیشرفته را احداث و ۳۶ هزار نفر از نیروهای خود را در خطوط پدافندی پیچیده ای متمرکز و مستقر کرده بود . گذر از چنین خط مرگباری به یک معجزه و کاری خدایی شبیه بود . همچنان امام خمینی ، فرمانده کل قوا به محض آزاد شدن خرمشهر فرمودند : خرمشهر را خدا آزاد کرد .

سر انجام در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۶۱ نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرارگاه مشترک کربلا سپاه و ارتش و ۳ قرارگاه عملیاتی قدس در منطقه سوسنگرد و محور شمالی کرخه کور ، قرارگاه فتح در منطقه دارخوین و قرارگاه نصر در شمال خرمشهر ، حمله سراسری خود را از منطقه عمومی رودخانه کرخه کور و غرب رود کارون به منظور آزادسازی خرمشهر و مناطق شمال آن و عقب راندن دشمن از مرز بین المللی آغاز نمودند . همچنین از سوی ستاد جنگ مقرر شده بود تا در جریان این عملیات ، شهر های اهواز ، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگین و دوربرد دشمن خارج شود . پیش از آغاز عملیات ، از سوی قرارگاه کربلا ، رمز حمله با نام مبارک یا علی بن ابی طالب در روز سیزدهم رجب و در نخستین دقایق دهم اردیبهشت ماه ۱۳۶۱ به نیروهای تحت امر صادر شد .
پس از ۲۵ روز تلاش برای آماده سازی مقدمات و انجام طرح بزرگ عملیات ، به منظور رویارویی با مشکلات احتمالی ، از جمله آب گرفتگی های غیر طبیعی که دشمن یر سر راه رزمندگان ایرانی ایجاد کرده بود و پیچیدگی مواضع و حجم ماشین آلات زرهی و نیروهای پیاده دشمن و انجام چهار مرحله عملیات تهاجمی در منطقه ای به وسعت ۶۰۰۰ کیلومتر مربع ، همه چیز برای یک حمله بزرگ مهیا شد .
سرانجام در تاریخ سوم خرداد ماه ۱۳۶۱ خرمشهر که با ۳۴ روز مقومت غیورانه ئر برابر دشمن سقوط کرده بود ، پس از ۵۷۵ روز اشغال و ویران شدن خانه ها و اماکن عمومی و دولتی ، در کمتر از ۲۵ روز آزاد و پاکسازی شد و به آغوش میهن اسلامی بازگشت .
بازتاب این پیروزی شگرف تا مدت ها در رسانه های جهان در صدر تمام اخبار و گزارش ها بود . فتح خرمشهر به منزله بزرگترین پیروزی نظامی – سیاسی جمهوری اسلامی در جریان جنگ تحمیلی و مهلک ترین ضربه به پیکره دشمن تلقی شد .
طی عملیات پیروزمندانه بیت المقدس این خسارات به دشمن وارد آمد :
۱- لشکر های ۳ زرهی ، ۱۱ و ۱۵ پیاده دشمن درمحور خرمشهر ، به میزان ۸۰ درصد منهدم شدند .
۲- لشکر های ۵ مکانیزه و ۶ زرهی در محور شمالی عملیات با فرار و عقب نشینی به میزان ۲۰ درصد آسیب دیدند .
۳- لشکر های ۹ و ۱۰ زرهی که در عملیات فتح المبین آسیب دیده بودند هر یک به میزان ۲۰ درصد ، لشکر ۷ پیاده ۴۰ درصد ، و یک لشکر زرهی که در آخرین روزهای سقوط خرمشهر ظاهر شد به میزان ۲۰ درصد منهدم شدند .
۴- تیپ ۱۰ زرهی به میزان ۳۰ درصد منهدم . تیپ های ۳۱ ، ۳۲ و ۳۳ نیروی مخصوص که به هنگام تجاوز به خرمشهر نقش اساسی داشتند ، ضربات سنگینی را متحمل شدند.
۵- تیپ های ۹ ، ۱۰ ، ۲۰ و ۱۱۳ گارد مرزی و تیپ های ۲۳۸ و ۵۰۱ پیاده ۵۰ درصد منهدم شدند و نیروهای آنها به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند .
۶- تیپ های ۴۱۶ ، ۴۱۷ ، ۶۰۱ ، ۶۰۲ و ۶۰۳ به میزان ۵۰ درصد و تیپ ۱۰۹ پیاده به میزان ۶۰ درصد منهدم شدند . همچنین گردان های شناسایی حنین و حطین آسیب دیدند .
در مجموع چهار مرحله عملیات ، بیش از ۱۶۵۰۰ تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی و ۱۹۰۰۰ نفر نیز اسیر شدند . علاوه بر بند خرمشهر ، مناطق و تاسیسات دیگری طی این عملیات آزاد شدند که عبارتند از :
۱ – پادگان حمید ، جفیر ، حسینیه و شهر هویزه
۲ – جاده مهم و مواصلاتی اهواز – خرمشهر
۳ – آزاد سازی ۱۸۰ کیلومتر از خط مرزی و ۵۰۳۸ کیلومتر مربع از مناطق اشغالی
۴ – جاده مواصلاتی سوسنگرد – هویزه
۵ – خارج شدن بخش وسیعی از خاک جنوب ایران از زیر آتش توپخانه سنگین دشمن
۶ – تصرف و تامین ۱۲ پاسگاه مرزی
تجهیزات و جنگ افزار های منهدم شده دشمن نیز بدین شرح است :
۱ – ۲۸۵ دستگاه تانک و نفربر
۲ – ده ها انبار مهمات
۳ – ۴۰ فروند هواپیما
۴ – ۲ فروند هلیکوپتر
۵ – چندین دستگاه لودر و ماشین های مهندسی – رزمی
۶ – ۵۰۰ دستگاه خودرو
۷ – ده ها قبضه توپ سنگین و سبک
۸ – مقدار قابل توجهی از تیربارهای گوناگون و سلاح های سبک و سنگین
همچنین غنایم فراوانی به دست رزمندگان اسلام افتاد که عبارتند از :
۱ – ۱۰۵ دستگاه تانک و نفربر
۲ – ده ها انبار مهمات
۳ – ۹۵۰۰۰ عدد انواع مین
۴ – صد ها دستگاه خودرو سبک و سنگین
۵ – تعداد قابل توجهی لودر ، بولدزر و ماشین های مهندسی – رزمی
۶ – ۱۸ قبضه توپ ۱۳۰ میلیمتری
۷ – هزاران قبضه سلاح انفرادی
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات : بیت المقدس ( الی بیت المقدس )
زمان اجرا : ۱۰/۲/۱۳۶۱
مدت اجرا : ۲۵ روز
مکان اجرا : منطقه عمومی رودخانه کرخه و غرب رود کارون
رمز عملیات : یا علی ابن ابی طالب
تلفات دشمن : ۳۵۵۰۰ نفر کشته ، زخمی و اسیر
ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش
اهداف عملیات : آزاد سازی خرمشهر و خارج ساختن شهر های اهواز ، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگین دشمن – طی چهار مرحله

ابتکار بزرگ حاج حسین خرازی در فتح خرمشهر
با محاصره کامل خونین شهر و قطع ارتباط منطقه شلمچه با این شهر، بیش از پانزده هزار سرباز عراقی در آستانه اسارت قرار گرفته بودند.
به گزار ش صاحب نیوز به نقل از از شهدا تا شهدا؛ گردان های پیاده پس از عبور از دژ خرمشهر، از طریق گمرک به اروند رود رسیدند.
با محاصره کامل خونین شهر و قطع ارتباط منطقه شلمچه با این شهر، بیش از پانزده هزار سرباز عراقی در آستانه اسارت قرار گرفته بودند.
ارتباط مخابراتی فرماندهان عراقی بایگان های محاصره شده برقرار بود و به همین خاطر توسط هلی کوپترهای نظامی از جناح جنوبی اروند رود تدارک می شدند. همچنین یگان های زرهی دشمن از منطقه شلمچه برای شکستن محاصره فشار زیادی را به نیروهای اسلام وارد می کردند.
چندین مرتبه نیروهای عراقی به خاکریز تحت تصرف ما حمله کردند و هر بار توسط رزمندگان به رگبار بسته می شدند. باید تدبیری اندیشیده می شد تا وحدت نیروهای محاصره شده دشمن از بین می رفت و انگیزه مبارزه از آنها گرفته می شد. زیرا درگیر شدن ما با آنها برای ورود به شهر و گسترش جنگ شهری تلفات زیادی به همراه داشت.
حسین از اولین لحظات رسیدن نیروها به اروند رود، در خط مقدم مستقر شد و با یک دستگاه جیپ که در اختیار داشت سر تا سر منطقه را کنترل می کرد. وی قبل از شروع مرحله سوم عملیات، زمانی که گردان های خط کشن را برای اجرای طرح مانور توجیه می کرد گفت:
«باید هدف اصلی ما تصرف خرمشهر باشد اگر تا بصره هم پیش برویم، مردم در انتظار آزادی خرمشهر هستند…»
در ساعات اولیه روز یکی از افسران دشمن به اسارت ما درآمد، حسین با او صحبت کرد و اطلاعات لازم از وضع عراقی ها را در داخل شهر بدست آورد. در کنار خاکریز نشسته بودیم، حسین برای ورود به شهر در فکر بود پس از چند دقیقه دستور داد اسیر عراقی را به خط بازگرداندند. این بار حسین آقا او را بیشتر تحویل گرفت. کم کم از رفت و آمدی که دور و بر او بود اسیر عراقی فهمید که فرد مهمی است اما باور نمی کرد که فرمانده لشگر باشد.
حسین به افسر عراقی گفت: «تو را به داخل شهر می فرستیم. با سربازان عراقی صحبت کن و بگو ما مردم بدی نیستیم و با آنها بد رفتاری نخواهیم کرد. آنها را قانع کن که نترسند و تسلیم شوند وگرنه بسیاری از آنها در زیر آتش کشته خواهند شد.»
اسیر عراقی تحت تاثیر برخوردهای خوب بچه ها قرار گرفته بود. خرمشهر زیر آتش سنگین طرفین درگیری بود. او اکراه داشت دو مرتبه به میان عراقی ها بازگردد اما وقتی به اهمیت کار خود پی برد قبول کرد. از خاکریز بالا رفت و از مسیری که در دید نبود به طرف ساختمان چند طبقه سفید رنگی که در گمرک خرمشهر بود حرکت کرد.
چند دقیقه قبل یک هلی کوپتر دشمن که قصد داشت مهمات برای نیروهای خود تخلیه نماید با آتش رزمندگان اسلام سقوط کرده و نیروهای محاصره شده دشمن از لحاظ روحی در شرایط مناسبی نبودند. همه منتظر نتیجه ماندیم. دقایقی گذشت. ناگهان در کمال تعجب مشاهده کردیم که هزاران عراقی به طرف ما می آیند. صدای الله اکبر و الموت لصدام آنها بلند بود، بیشتر آنان پارچه ای سفید به علامت تسلیم در دست داشتند. عده آنها آنقدر زیاد بود که می ترسیدیم حتی بدون اسلحه بر ما غلبه کنند.
از آن نقطه حدود پانزده هزار نفر از سربازان دشمن به اسارت درآمدند. اسرای عراقی را در حال دویدن به طرف جاده اهواز هدایت کردیم. آن صحنه یکی از عجیب ترین رویدادهای دوران دفاع مقدس بود.
ابتکار جالب حسین آقا، به نتیجه رسید و با حداقل تلفات ممکن و محاصره یک روزه خرمشهر به دست یاران امام باز پس گرفته شد.
در حالی که در روزهای اول جنگ، مدافعان مظلوم این شهر بدون در اختیار داشتن سلاح های مورد نیاز، سی و پنج روز مقاومت کرده بودند.
منبع: خورشید شلمچه، سید علی بنی لوحی، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ چهارم ۱۳۸۲، صفحه ۴۱ الی ۴۴